19 января этого года Глава государства Касым-Жомарт Токаев подписал Указ о роспуске Мажилиса Парламента Республики Казахстан седьмого созыва и назначении внеочередных выборов депутатов Мажилиса Парламента Республики Казахстан.
Теперь 70% депутатов Мажилиса будут избираться по партийным спискам, а 30% – по одномандатным округам. По смешанной избирательной системе, в соотношении 50 на 50, пройдут и выборы в маслихаты областей и городов республиканского значения. А на выборах в маслихаты районов и городов областного значения граждане будут голосовать только за кандидатов по одномандатным округам. Мажилис Парламента состоит из 98 депутатов, 29 из которых избираются по одномандатным территориальным округам.
На выборах будут участвовать семь политических партий. Это партия AMANAT, Народно-демократическая патриотическая партия «Ауыл», партия Respublica, Народная партия Казахстана, партия «Байтақ», демократическая партия Казахстана «Ақ жол», а также Общенациональная социал-демократическая партия.
Необходимо отметить значительное упрощение процедуры регистрации политических партий. В частности, регистрационный порог был снижен в четыре раза, с 20 до 5 тысяч членов. С 600 до 200 человек сократилась минимальная численность региональных представительств партий. Для прохождения в Мажилис снижена планка с 7 до 5%. Не менее важной новацией стало закрепление 30-процентной квоты для женщин, молодежи и лиц с инвалидностью при распределении депутатских мандатов.
До проведения выборов депутатов Мажилиса и маслихатов в стране между политическими партиями были проведены три дебатов.
В списки избирателей вошли 12 млн 32 тысячи 550 человек.
Ранее в ЦИКе сообщали о том, что наибольшее количество 1 177 507 избирателей включено по Туркестанской области, наименьшее 138 277 по Улытауской области.
Голосование началось в 7 часов местного времени и закончится в 20 часов местного времени на избирательных участках. После 20:00 часов начнется процедура подсчета голосов. В этом году процедура подсчета голосов будет длительнее, чем обычно. Это связано с тем, что бюллетеней гораздо больше. Однако законом установлено, что подсчет голосов не может превышать 12 часов, то есть в 8:00 утра на всех избирательных участках страны подсчет голосов будет завершен. После этого, избирательные участки будут направлять свои протоколы об итогах в соответствующие территориальные окружные комиссии.
В связи с временным поясом в некоторых странах голосование началось раньше, чем в Казахстане. При загранучреждениях Казахстана в 62 иностранных государствах образованы 77 избирательных участков.
На выборах депутатов Мажилиса и маслихатов также созданы необходимые условия для лиц с инвалидностью. В этом году во всех регионах на всех участках будут доступны трафареты со шрифтом Брайля, а также аудиоверсии бюллетеней с перечнем партий, выдвинувшим своих кандидатов в депутаты Мажилиса.
Общественный правопорядок будут обеспечивать 45 тысяч сотрудников полиции. Из них определенная часть будет выполнять непосредственно задачу на избирательных участках, а остальные будут заниматься охраной на улице и на территориях, приближенных к избирательным участкам. Ранее в МВД заверили, что охрана общественного порядка будет обеспечена на должном уровне.
Не стоит забывать и о санитарных нормах, которые следует соблюдать в день голосования. Отметим, что новый формат выборов с элементами мажоритарной системы предполагает одновременное нахождение на избирательном участке от 8 и более человек из числа членов избирательной комиссии, наблюдателей и доверенных лиц.
В этой связи, учитывая текущую ситуацию в республике по кори, коронавирусной инфекции, а также течение эпидемиологического сезона по заболеваемости ОРВИ и гриппом, Минздрав рекомендовал регулировать поток участников избирательного процесса, не допуская их скопления с учетом заполняемости помещения из расчета не менее 4 квадратных метров на человека. В помещениях следует обеспечить бесперебойное функционирование системы вентиляции/кондиционирования воздуха. В случае отсутствия системы искусственной вентиляции воздуха нужно регулярно проветривать помещение.
____________________________
Бүгін қазақстандықтар Парламент Мәжілісі мен мәслихат депутаттарын сайлайды, деп хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі.
19 қаңтар күні Президент Қасым-Жомарт Тоқаев ҚР Парламентінің жетінші сайланған Мәжілісін тарату туралы Жарлық шығарды. Мәжіліс құрамында 107 депутат бар еді. Ал жаңадан жасақталатын Мәжілісте Қазақстан халқы Ассамблеясы атынан сайланатын 9 мандат қысқарып, 98 депутат қалады және олардың өкілеттік мерзімі – бес жыл болмақ.
Енді Мәжіліс депутаттарының 70 пайызы партиялық тізім арқылы, ал қалған 30 пайызы – бірмандатты округтерден сайланады. Үміткерлер сайлауға партиялар мен үкіметтік емес ұйымдар атынан қатыса алады және өзін-өзі ұсынуға мүмкіндік алады.
Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың мәслихаттарына депутаттардың 50 пайызы мажоритарлы жүйе бойынша, ал қалған 50 пайызы – партиялық тізімдер бойынша сайланбақ. Аудандар мен қалалардың мәслихаттарына сайлау толық мажоритарлық жүйе бойынша өтеді. Мажоритарлық жүйе – саяси партиялар емес, нақты жеке тұлғалар дауысқа түсетін әдіс.
Бұған дейін саяси партияларды тіркеу рәсімі айтарлықтай жеңілдеген еді. Бұрын партия құру үшін құрамындағы адам саны 20 мыңға жетуі тиіс еді, ал қазір 5 мыңға дейін қысқартылды. Партиялардың аймақтардағы өкілдіктерінде, әр өңірде кемінде 600 жақтас болуы шарт еді, бүгінде саяси ұйымның тіркелуі үшін әр аймақтан 200 адам жеткілікті.
Партиялардың Парламентке өтуі үшін ең төменгі шегі 7 пайыздан 5 пайызға төмендетілді. Әйелдер, жастар және ерекше мұқтаждығы бар адамдарға 30% квота сақталады.
Мәжіліс сайлауына 7 саяси партия тіркелді, олар – «Қазақстанның Халық партиясы», «Ауыл» халықтық-демократиялық патриоттық партиясы, «Жалпыұлттық социал-демократиялық партиясы, «AMANAT» партиясы, «Ақ жол» Қазақстанның демократиялық партиясы, «Байтақ» Қазақстандық жасылдар партиясы, «Respublica» партиясы.
Республикалық телеарналарда тікелей эфирде Мәжілісі сайлауына қатысатын 7 партия өкілдері арасында үш дебат өтті.
Бүгін 12 млн-ға жуық азамат таңдау жасайды. Алдын ала тұрғылықты жері бойынша 11 970 406 сайлаушы анықталды. Сайлаушылардың ең көбі – 1 177 507 сайлаушы Түркістан облысында, ал ең азы – 138 277 сайлаушы Ұлытау облысында тіркелген.
Ел учаскелерінде дауыс беру жергілікті уақытпен сағат 07:00-ден 20:00-ге дейін жүргізіледі. Учаскелік сайлау комиссиялары жергілікті уақыт бойынша сағат 20:00-де дауыс санауды, дауыс беру нәтижелері туралы хаттама жасауды бастайды.
Уақыт белдеуіне байланысты кейбір шет мемлекеттерде дауыс беру бізден ерте басталды. Қазақстандықтар өмір сүретін Еуропа, Ұлыбритания, Ресей, АҚШ, Қытай, Корея, Үндістан сынды бірқатар мемлекетте 77 дауыс беру учаскесі ашылған.
Бұл жолы дауыс санау процедурасы ұзаққа созылады. Себебі бюллетеньдер саны әдеттегіден көп. Бірақ, заң бойынша дауыстарды санау 12 сағаттан аспауы тиіс. Дауыстарды санау барлық сайлау учаскелерінде таңғы 8:00-де аяқталады.
Республикалық маңызы бар қалаларда (Астана, Алматы және Шымкент) дауыс беру төрт бюллетень бойынша саналады. Оның екеуі Парламент Мәжілісі депутаттарын сайлау және екеуі – мәслихаттар бойынша. Ал 17 облыста дауыс беру бес сайлау бюллетені бойынша өтпек. Оның екеуі Мәжіліс бойынша, екеуі – облыстық мәслихаттар бойынша және біреуі – аудандық немесе қалалық бюллетеньдер.
Сайлау күні 45 мыңнан астам полицей қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етеді. Оның ішінде белгілі бір бөлігі тікелей сайлау учаскелерінде және бір бөлігі көшеде тәртіпті қадағалайды. Одан бөлек, сайлау учаскелеріне жақын аумақтарда күзет болады.
Сайлау күні мүгедектігі бар жандарға да тиісті жағдай жасалады. Барлық өңірдегі сайлау учаскелерінде Брайль шрифті бар трафареттер, сондай-ақ кандидаттар тізбесі бар бюллетеньдердің аудио нұсқалары қолжетімді болады.
Сондай-ақ сайлау учаскелерінде санитарлық талаптар сақталуы тиіс. Денсаулық сақтау вице-министрі – Бас мемлекеттік санитариялық дәрігер Айжан Есмағамбетова дауыс берушілерге маска тағуды ұсынды.